Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia przez pracownika

Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia przez pracodawcę, czyli tzw. “dyscyplinarka”, to powszechnie znany sposób zwolnienia, który jest stosowany w przypadku ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych. Jednak nie wszyscy pracownicy jak i nie wszyscy pracodawcy zdają sobie sprawę, że również osoby zatrudnione mają prawo w określonych przypadkach rozwiązać umowę bez wypowiedzenia.

Niedawno jeden z naszych rekruterów przeprowadził rozmowę z kandydatką, która nie była pewna siebie; pomimo dobrego CV niechętnie odpowiadała na pytania. Rekruter zapytał: “Czy wszystko u Pani w porządku?” Kandydatka otworzyła się i opowiedziała swoją historię. Okazało się, że od ponad 2 lat pracuje u pracodawcy, który notorycznie spóźnia się z wypłatą wynagrodzenia. W zasadzie nie było miesiąca, aby nie musiała martwić się o swoje pieniądze. Kandydatka jednak nie chce odejść z tej pracy, ponieważ obawia się, że wtedy jej obecny szef nie wywiąże się ze swoich zobowiązań. Przyznała, że jej obawy wynikają z faktu, iż do dzisiaj byli pracownicy nie mogą doprosić się wypłaty zaległych kwot.

Zapytaliśmy prawnika, Miłosza Skuczyńskiego z Kancelarii Prawnej PROFILEGAL Skuczyński i Wspólnicy, jakie kroki prawne może w takiej sytuacji podjąć pracownik.

Czy w związku z notorycznym spóźnianiem się z wypłatą wynagrodzenia pracownik ma prawo rozwiązać umowę bez wypowiedzenia?

Gdy pracodawca nie wywiązuje się z wypłaty wynagrodzenia w terminie, pracownik może rozwiązać umowę bez wypowiedzenia. Należy pamiętać, że oświadczenie pracownika o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno zostać złożone na piśmie z podaniem przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy. Dodatkowo pracownik może ubiegać się o odszkodowanie za okres wypowiedzenia. Podstawę prawną stanowi Art. 55.  § 1¹ kodeksu pracy, zgodnie z którym Pracownik może rozwiązać umowę o pracę w trybie określonym w § 1 także wtedy, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika; w takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, a jeżeli umowa o pracę została zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy – w wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni.

W jakim terminie pracownik powinien złożyć oświadczenie o rozwiązaniu umowy?

Bardzo ważne jest, aby oświadczenie o rozwiązaniu umowy w powyższym trybie złożyć przed upływem 1 miesiąca od uzyskania przez pracownika wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy (w opisywanej sytuacji 1 miesiąc powinno się liczyć od dnia, w którym upłynął termin wypłaty wynagrodzenia).

Czy pracownikowi przysługują dodatkowe uprawnienia?

Pracownik, któremu zakład pracy nie wypłaca pensji w terminie lub wypłaca ją w zaniżonej wysokości, ma również prawo:

• domagać się odsetek za czas opóźnienia w wypłacie (art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego w związku z art. 300 Kodeksu pracy),

• domagać się odszkodowania, jeśli wskutek zwłoki w wypłacie wynagrodzenia za pracę pracownik poniesie szkodę (art. 471 Kodeksu cywilnego w związku z art. 300 Kodeksu pracy).

Jeżeli pracownik jednak nie chce odejść z pracy, to do którego Urzędu może zwrócić się, aby wyegzekwować terminowość wypłacania wynagrodzenia?

Jeżeli pracownik z różnych przyczyn nie chce odejść z pracy, może powiadomić Inspekcję Pracy o nieprawidłowościach. Pracodawca, który nie wypłaca w ustalonym terminie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi albo uprawnionemu do tego świadczenia członkowi rodziny pracownika, popełnia wykroczenie przeciwko prawom pracownika i podlega karze grzywny (art. 282 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy).

 Urząd ten ma możliwość nałożenia na pracodawcę kar w wysokości od 1000 zł do 30 000 zł. Praktyka wskazuje, iż w sytuacjach, gdy opóźnienia w wypłatach pojawiają się w pojedynczych sytuacjach, to inspektor raczej sięgnie po upomnienie. Jednak gdy opóźnienia zdarzają się nagminnie, to kary dla pracodawcy będą z pewnością bardziej dotkliwe. Warto pamiętać, iż zawiadomienie w PIP można złożyć anonimowo.

Nasz rekruter napisał maila do kandydatki z poradami, co może zrobić w rozwiązała umowę bez wypowiedzenia, otrzymała zaległe wynagrodzenie i znalazła już nową pracę. Pamiętajmy, że gdy prawa pracownicze nie są przestrzegane, a rozmowy z pracodawcą nie przynoszą efektów, nie warto zmuszać się do dalszego świadczenia pracy. W konsekwencji zajęcie, które wcześniej przynosiło radość, będzie źródłem zmartwień i aby zapobiec wypaleniu zawodowemu, najlepiej będzie z niego zrezygnować.